Zijn we veiliger gaan werken dankzij corona?

Zijn we veiliger gaan werken dankzij corona? Ik kwam op deze vraag door mijn werk voor een groot aannemersbedrijf. Ik adviseer en begeleid hen bij het bouwen aan een veilige cultuur binnen hun organisatie. In de eerste maanden van de coronacrisis constateerden ze dat het aantal incidenten en ongevallen op bouwplaatsen merkbaar terugliep. Voor zover ik weet is er (nog) geen onderzoek naar gedaan, maar ik vermoed dat dat beeld in heel de bouw te zien is. En in tal van andere branches. Los van de statistiek intrigeert me dat enorm: is er een verband met corona, en wat is dat verband dan? 

 

Alert op eigen gedrag en dat van collega’s

Een mogelijke verklaring is dat medewerkers door de aandacht voor corona en de maatregelen daartegen bewuster zijn van hun eigen handelen. Hoe bewuster je met je werk bezig bent, hoe minder snel je jezelf in een situatie plaatst die onveilig of risicovol is. 

Een andere optie, die daar overigens nauw mee samenhangt, is dat corona effect had op het gevoel wel of niet ‘in control’ te zijn. In ons vak wordt daar wel de Engelse term ‘complacency’ voor gebruikt: het risico van zelfgenoegzaamheid. “Ik heb heel veel ervaring in wat ik doe, dus mij overkomt niets.” Maar met corona ben je opeens afhankelijk van anderen; die kunnen jou besmetten. En daarmee nam het aanspreekgedrag toe: mensen wezen elkaar erop als ze te dichtbij kwamen, zich niet aan looproutes hielden of het niet zo nauw namen met een andere maatregel.   

Dat hing vast samen met de ‘sense of urgency’, die in elk geval in het begin van de coronacrisis groot was en massaal werd gevoeld. Maar het belangrijkste aspect was volgens mij dat mensen eventuele besmetting niet volledig in eigen hand hadden. Vandaar de extra zelfcontrole en de alertheid op het gedrag van collega’s: hoe zorgvuldig leven zij de maatregelen na?

 

Gezonde productie 

Wat naar mijn idee een doorslaggevend gunstig effect heeft gehad, was de structurele boodschap vanuit het management van bedrijven: “Collega’s, de productie moet door, maar we willen dat dat alleen gebeurt op een gezonde manier.” Tegelijkertijd werden vanuit kantoor maatregelen en middelen beschikbaar gesteld om dat mogelijk te maken. En tijd gecreëerd om met elkaar hierover in gesprek te gaan. Extra keten op de bouwplaats om ruimte te creëren voor voldoende afstand, looproutes, hygiënevoorzieningen enzovoort. Het mooie was dat productie niet heeft geleden onder de maatregelen. 

Iedereen binnen de bouwbranche was ervan doordrongen dat coronaveilig werken noodzakelijk en in ieders belang was. Leidinggevenden, maar ook opdrachtgevers richting aannemers en aannemers richting onderaannemers maakten duidelijk: iedereen moet gezond blijven. Daar staan we voor.

Zo’n instelling en zulk beleid wil je ook als het gaat om veilig werken in het algemeen. Dat er een verbinding tussen het belijden met de mond en het handelen. Daarin zit dan de kracht. Dat mensen ervaren dat het echt belangrijk is om de bal niet alleen neer te leggen op de plek waar de risico’s zich voordoen: de bouwplaats. 

Als het management veiligheid maakt tot een normaal onderwerp van het dagelijkse gesprek, daar zelf over begint (ook als er niets aan de hand is), anderen uitnodigt en zelf pro-actief handelt, komt het bij iedereen ‘top of mind’. Wat je aandacht geeft, groeit. 

> Lees ook hoe de coronapandemie positief bijdraagt aan onze creativiteit 

 

Benut de kans die corona ons biedt

Nu je op alle fronten merkt dat mensen zich minder druk maken om corona en de kans om besmet te raken, houden ze zich minder aan de richtlijnen – ook al zijn die inmiddels versoepeld. Het is interessant om te zien of daarmee ook het veiligheidsbewustzijn op de werkvloer afneemt. 

Ik hoop uiteraard van niet. Om het te voorkomen is het nu juist aan te raden om er een schepje bovenop te doen. Ervoor te zorgen dat gezond en veilig werken echt onderdeel van de cultuur binnen een organisatie wordt – en daarmee ook in het gedrag. Van het beleid dat in de bestuurskamer wordt uitgestippeld tot het aannemen van werken en de wekelijkse bouwvergadering op locatie. Als de ogen weer gericht worden op de productie en de planning die moet worden gehaald, mis je een kans. 

Bij corona ging het over ‘gezonde productie’, nu is het zaak serieus werk te maken van ‘veilige productie’. ‘Veilig’ en ‘productie’ zijn daarin gelijkwaardige eenheden. Die kans heeft corona ons geboden. Ik maak er voortaan dankbaar gebruik van in mijn werk. 

 

Ik ben benieuwd naar jullie mening en ervaringen. Reageer hieronder als je herkent dat door corona het aantal incidenten op de bouwplaats of werkvloer afnam. Klopt dat? Waardoor komt dat volgens jou? En wat kunnen we ervan leren?

Geschreven door Christian Schütte, stroomversneller 

Terug