Vijf jaar geleden verscheen de eerste druk van Engage! Reisgids voor veranderavonturen.
Ami past de in het boek beschreven en door ons bureau ontwikkelde veranderfilosofie nog steeds toe. Steeds vaker en effectiever. In een interview belicht Raymond Maas de filosofie en de aanpak en de veranderingen sindsdien. Hij is managing partner van Ami, en samen met Woody van Olffen en Wouter Visser auteur van het boek. En bedenker van de afgeleide app.
Een organisatie bestaat uit een verzameling verhalen. Succesvol veranderen is in de Engage!-filosofie samen een nieuw verhaal daaraan toevoegen. Met de nadruk op samen. Het is een avontuurlijke reis, waarbij de juiste mentaliteit veel belangrijker is dan vaststaande plannen en voornemens. De nadruk ligt op verbinden en ‘leren leren’.
Hoe is het idee voor Engage! ontstaan?
“Dat was een jaar of zeven geleden toen Business Model Canvas in zwang raakte, met zijn structuur en bouwstenen voor een nieuw bedrijf of een nieuwe strategie. Mijn toenmalige collega Wouter Visser en ik vonden dat interessant en hebben toen voor een opdracht bij DSM een ‘Change Canvas’ bedacht. Daar combineerden we al verandermanagement met elementen als story telling en strategie. Dat was achteraf het eerste prototype van ons canvas en het werkte best goed.”
>> Download hier het Change Canvas
Ami was toen ook al bezig met verandermanagement voor bedrijven?
“Ja, dat deden we ook best succesvol. Onze filosofie en de manier hoe we die toepasten, moesten we maar eens opschrijven, bedachten we. Samen met Woody van Olffen, hoogleraar aan TIAS en verbonden aan Ami, hebben Wouter en ik toen een eerste, nog dun boekje geschreven. Dat was de basis. We lieten er 500 drukken en gaven het aan onze klanten weg als relatiegeschenk.
Later hebben we de filosofie en het concept steeds verder uitgewerkt. Toen zich een uitgever meldde die er mogelijkheden in zag, verscheen in 2016 de echte eerste druk. Inmiddels is er een 2e herziene uitgave en is er ook een Engelse versie. En we denken over een Duitse editie. Initiator daarvan is Ami’er Jochen Barth. Hij heeft een Duitse achtergrond en werkt een deel van zijn tijd in Duitsland. We doen al wat dingen daar en we zien dat in Duitsland nog heel veel grote organisaties aan de vooravond van verandertrajecten staan. Daar helpen we graag bij.”
Wat is de insteek van Engage!?
“Echte verandering is veel meer een avontuur dan een geplande reis. Al hebben we wel een routekaart, met een processtructuur en mijlpalen, die ervoor zorgt dat je geen verkeerde afslagen neemt. We gebruiken een ruimtereis als metafoor voor het zoeken naar nieuwe werelden, nieuwe kansen. Voor verandering is commitment nodig en dus moet je mensen binden. Dat doe je aan een visie en aan een verhaal. Een organisatie kun je zien als een collectie van verhalen: wie we zijn, wat we doen, waar we goed in zijn, wie onze helden zijn… en om verandering te laten slagen moet je een nieuw verhaal toevoegen aan die collectie. Als je dat verhaal bouwt en deelt, en het wordt op een gegeven moment doorverteld en gebruikt, dan heb je die organisatie ook veranderd.”
Staat de filosofie nog steeds overeind?
“Die is eigenlijk alleen maar krachtiger geworden. Het dialogisch veranderen door verbinding van mensen, de verhalen en samen leren staat nog steeds als een huis. Het traditionele, gestructureerde veranderen van bovenaf heeft afgedaan. We tweaken wel continu op details.
We zijn ook meer aandacht gaan besteden aan de laatste fase… Het bouwen van de visie is één ding, ervoor zorgen dat mensen er enthousiast over worden en ermee aan de slag gaan is stap twee, daarna komt het doen en leren, maar aansluitend is het echte borgen van processen, beleid, procedures en rituelen in de organisatie zeker net zo belangrijk. Ook daarbij willen organisaties geholpen worden, zodat de nieuwe visie verankerd wordt en medewerkers die automatisch volgen. Of het nu gaat om veiligheid, zorgen voor elkaar, wendbaarder zijn of meer agile werken. ”
Gebruiken jullie de Engage!-theorie nu bij Ami voor alle opdrachten?
“In elk geval voor alle veranderprojecten. Onderdelen van het canvas en het verhalenbord worden ook voor andere projecten gebruikt. Bijvoorbeeld veiligheidstrajecten. Met elke opdracht leren en verbeteren we weer dingen. Zo zetten we tegenwoordig leersprints in voor de fase van doen en aanleren. Een hele agile manier van met elkaar stapje voor stapje oefenen. Per onderdeel en met z’n allen. Oppakken, afmaken en door naar het volgende onderdeel. Dat is supereffectief. Je moet niet te veel ineens proberen te doen. Als je een olifant opeet, doe je dat ook hapje voor hapje.”
Er is sinds 2020 ook een app: En-Gager! Wat kun je daarmee?
“Die is in te zetten tijdens de implementatie- en borgingsfase. Je kunt er het commitment mee meten, bij individuele medewerkers en teams of afdelingen. Heel eenvoudig, met drie vragen per week of maand. Het dashboard dat erbij hoort, stelt je in staat om in te grijpen als de voortgang even tegenvalt. Dat het niet allemaal vanzelf gaat, is normaal tijdens een transformatie. Goed juist, want anders zou er niets worden geleerd. Dankzij En-Gager kun je zien wat er loos is en waar binnen de organisatie. Daarop kun je dan snel bijsturen.
We kunnen de app ook inzetten bij trajecten om de veiligheidscultuur te verbeteren. Aan het begin maken we dan een nulmeting en dan doen we later metingen op specifieke veiligheidsindicatoren om te toetsen welke vooruitgang is geboekt.”
Blijft het bij deze ene app?
“Vast niet. Met onze partner Mentech Innovation zijn we al bezig om nog meer instrumenten te ontwikkelen die we kunnen aanbieden voor klanten. Denk bijvoorbeeld aan tools om continu 360-graden-feedback op te halen. Ook zijn we bezig met een veel eenvoudigere en goedkopere manier om medewerkerstevredenheid te meten via En-Gager. En zijn we bezig met instrumenten om bijvoorbeeld de leercultuur of veiligheidscultuur in een organisatie in kaart te brengen.
We zien nog zo veel kansen voor slimme toepassingen van digitalisering. Om te meten, maar ook door de inzet van algoritmes zodat we data kunnen vertalen naar echt goede en toegankelijke informatiedashboards.”
Waar kunnen mensen terecht voor meer informatie over Engage!?
“Je kunt beginnen op de speciale website over het boek en de filosofie. Maar je kunt ook op de Ami-site kijken. En als je een concrete vraag hebt, bijvoorbeeld hoe Ami met Engage! jullie organisatie kan helpen, mag je me ook bellen: (085) 112 26 10.”