“Als je écht verandering wilt boeken op het gebied van de veiligheidscultuur binnen een organisatie – in welke branche die ook actief is – heb je in de top iemand nodig die zich er sterk voor maakt en er ook persoonlijk aan wil trekken.” Dat zegt Raymond Maas, managing partner van Ami Consultancy. Een voorbeeld daarvan is volgens hem Martijn Smitt, Executive Director van bouw- en ontwikkelbedrijf Ballast Nedam. 

 

Martijn doet er zelf nuchter over: “Veiligheid, en er alles aan doen dat mensen niets overkomt, ervoor zorgen dat families hun geliefden niet kwijtraken, is essentieel in ons vak. Daarom is veiligheid voor mij een belangrijk onderwerp en heb ik het eigenaarschap op me genomen. Ik ben met iedereen die dat wilde erover in gesprek gegaan.” Ook met de top van het moederbedrijf Rönesans Holding. Het leverde Martijn dit jaar de ‘Rönesans Excellence Award for leaders who make the difference’ op. De uitreiking vindt – als corona dat toelaat – komend najaar plaats.

Zulk eigenaarschap is onmisbaar om dingen in beweging te krijgen, daarover zijn Martijn en Raymond het volmondig eens. Martijn: “Het is dan niet nodig om jezelf op de borst te kloppen, integendeel, maar je moet je wel laten zien, je nek uit durven steken, zorgen dat ze niet om jou en vooral niet om je boodschap heen kunnen.”

 

Goed werkgeverschap

Eind 2018 kwam Martijn, die inmiddels meer dan dertig jaar ervaring in de bouwsector heeft, in dienst bij Ballast Nedam. “Er waren naar mijn idee te veel incidenten, heel divers ook. Daar was een verklaring voor: Ballast Nedam kwam uit een financieel lastige periode. We hadden een doorstart mogen maken onder een nieuwe eigenaar en alles stond in het teken van het financieel gezond maken van het bedrijf. We schreven inmiddels weer zwarte cijfers, en de volgende stap moest volgens mij zijn dat we ook de onderwerpen oppakten die de maatschappij van een serieuze en relevante onderneming vraagt. Zoals werken aan duurzaamheid, de kwaliteit die je levert en goed werkgeverschap… En dus ook aan de veiligheid. Of anders gezegd: je maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Als je het op die thema’s goed doet, levert dat indirect ook een bijdrage aan je rendement én als je dat héél goed doet zou je er een onderscheidende positie in de markt mee kunnen krijgen.”

De visie van Martijn viel goed en de raad van bestuur vroeg hem om het dossier op zich te nemen. Hij ging de uitdaging aan. Maar niet alleen veiligheid, ook die andere onderwerpen kwamen in zijn portefeuille: duurzaamheid, kwaliteit, digitalisering en corporate social responsibility. “Ik kreeg dus mandaat. De verantwoordelijkheid voor veiligheid werd overgeheveld van de HSE-afdeling naar directieniveau en we betrokken het volledige lijnmanagement erbij.”

 

Veiligheidscultuur veranderen

Om te weten hoe Ballast Nedam ervoor stond op veiligheidsgebied, liet Martijn een gerenommeerde externe partij een nulmeting doen. “Een foto van het startmoment. Met meteen ook een ongezouten mening van deskundigen, die aantoonde waar we stonden en die daar negen verbeterpunten aan ons meegaf. De belangrijkste was dat we de veiligheidscultuur moesten veranderen in een culture of care: het oprecht zorgen voor elkaar.”

Vervolgens kwam Ami in beeld om als eerste stap de veiligheidsvisie vast te stellen, de (negen) verbeterpunten die daarbij horen en het verandertraject te begeleiden. “Met ruim zeventig collega’s uit het management hebben we gezamenlijk besloten: herkennen we dit, vinden we het urgent en willen we er energie in steken? Ja, dat wilde iedereen. Vandaaruit konden we verder. Twintig collega’s hebben vervolgens meegeschreven aan de visie, samen met Ami.”

Raymond: “Zo’n top-70-moment is goed om met een dwarsdoorsnede van de organisatie te kijken waar we staan en wat we met z’n allen belangrijk vinden op het gebied van veiligheid. Wat ook mooi was, was dat het besef ontstond dat veiligheid draait om zorgen voor elkaar. Daar herken ik jouw hand in, Martijn. Dat is het ankerpunt in de veiligheidsvisie geworden. Een heel sterk ankerpunt ook.”

 

‘Safety sprints’

Toen de definitieve versie op papier stond, was er eigenlijk geen discussie meer. Iedereen snapte de visie en onderschreef hem ook. Tot en met de raad van bestuur. Dat is nog steeds zo. Dat verhaal is de kapstok voor het vervolg van het traject.”

Het zijn de waarden die iedereen aanspreken en waaraan de maatregelen getoetst worden. Kort en goed luidt de visie: “Veiligheid, altijd, overal, iedereen”. Een echte verandering in de veiligheidscultuur vergt jaren, beseft Martijn. “Maar het bewustzijn is al merkbaar gegroeid.”

De nieuwe veiligheidscultuur wordt gevoed met zogeheten ‘safety sprints’. Martijn: “Een concept dat Ami heeft bedacht. Waarmee we in stappen voortgang boeken. Je kunt een olifant niet in één keer opeten; dus doen we dat in kleine, overzichtelijke en haalbare stappen. Met een begin en een eind. Maatregelen die met een klein team in zes weken te realiseren zijn.” “Na elke sprint moet een team een nieuw team aandragen”, vult Raymond aan. “Zo raken steeds meer mensen actief en betrokken.”

 

Beweging in gang zetten

Dat Ballast Nedam Ami vroeg om het veranderingstraject te begeleiden was geen toeval. Martijn kende het bureau en Raymond al. Bij vorige werkgevers had hij Ami ook al ingeschakeld en dat was goed bevallen. “Door de resultaten, hun manier van werken en een samenwerking op basis van ‘mutual trust’”, legt Martijn uit. “Van hen heb ik geleerd om zonder vooringenomenheid een beeld te vormen. Door je oordeel uit te stellen, stel je jezelf veel meer open voor allerlei input. Op basis daarvan kun je betere beslissingen nemen en uiteindelijk de beste koers uitzetten. En zo werkt het ook voor Ami: zonder vooringenomenheid het beste advies geven.”

Hij ziet een essentieel verschil met veel andere consultantbureaus: “De meeste proberen je iets te verkopen. Ze hebben een keer iets ontwikkeld en komen daar steeds weer mee aanzetten, en eigenlijk is het doel zoveel mogelijk uren te verkopen. Bij Ami is de benadering heel anders: ze helpen je een beweging in gang te zetten; de bedoeling is dat je het als bedrijf uiteindelijk zelf doet en het vliegwiel draaiende houdt. En dat is een plezierige manier van samenwerken.”

 

Transparantie en vertrouwen

Raymond knikt instemmend: “Naast de expertise die je inbrengt, draait goed adviseren om het vertrouwen dat je wederzijds deelt. In eerste instantie met de opdrachtgever, maar ook met de andere mensen binnen de organisatie. Vertrouwen ontstaat als je volledig transparant bent. Dus ook eerlijk over het belang dat je hebt en het is belangrijk dat je er over en weer voor openstaat dat alles ter sprake kan komen. Over je inspanningen en uren, maar ook over zaken die je binnen de organisatie tegenkomt. Dan kun je veel sneller schakelen met elkaar en wordt de energie die je er beide insteekt, louter positief gebruikt.”

 

Doorpakken

Toch staat de beweging nog echt aan het begin, vinden Martijn en Raymond. “Helder leiderschap en een gedeelde visie zijn altijd de basis”, zegt de laatste. “En door snel aan de slag te gaan met verbeteringen ontstaan direct eerste inzichten en resultaten. Maar ontdekken we ook waar het schuurt en lastig wordt. Dilemma’s waarin de visie soms lijkt te botsen met de praktijk. Juist dan is leiderschap weer cruciaal. Niet alleen van Martijn maar van iedereen. Overal en altijd.” 

Terug