Spelenderwijs leren gaat beter

“Het meeste hebben we waarschijnlijk geleerd door als kind dingen uit te proberen. Toen je viel met je driewieler. Daar komen emoties bij kijken. Op een gegeven moment gaan we naar school en leren we lezen… En dan stoppen we met spelenderwijs leren.” Dirk Jan Bolderheij is groot voorstander van spelend leren binnen organisaties. Hij maakt dat mogelijk met zijn onderneming SimXP (Simulation Experience).

Een van de serious games waar hij mee werkt, is ActeeChange. Raymond Maas van Ami is enthousiast over dat simulatiespel en past het regelmatig toe voor verandertrajecten bij opdrachtgevers. In een dubbelinterview vertellen Dirk Jan en Raymond waarom ActeeChange zo’n waardevol hulpmiddel is.

 

Figuurlijk blauw oog

“Wij werken met allerlei serious gaming– en simulatietools. Afhankelijk van de leer- en ontwikkelvragen zetten we de gaming tool in die daarvoor het best geschikt is”, begint Dirk Jan Bolderheij. “Het zijn krachtige hulpmiddelen die voor veel doeleinden inzetbaar zijn. Gebaseerd op ervaringsleren. In een game komen mensen dilemma’s tegen waar ze in de werkelijkheid ook mee te maken krijgen. Maar op een manier die psychologisch veiliger is en die hen in staat stelt te experimenteren met gedrag, met interventies…” 

“Zonder echte bedrijfsrisico’s. Je loopt hooguit figuurlijk een blauw oog op, minder pijnlijk dan die geschaafde knie destijds met die driewieler. Maar wel met een vergelijkbaar leereffect: ‘ervaringsleren’.

 

Vooruitgang boeken en steun verwerven

ActeeChange is een game- en leerconcept, waarin veranderkundig leiderschap centraal staat. Het is van Deense makelij, SimXP is agent voor Nederland. ActeeChange is een blended leerconcept: het kan fysiek en online gespeeld worden, en als combinatie daarvan. Dus ook heel prima 100 procent online uit te voeren in tijden van corona. Doorgaans duurt het één dag, maar de game kan ook over meerdere dagen worden uitgesmeerd, met thematische intermezzo’s.

De verandercyclus wordt uitgebeeld in een cirkelgang: een vloerbord met een diameter van 2,50 meter. Daarop beweegt een bootje: het doel is de boot vooruit te krijgen maar tegelijkertijd ook bemanningsleden aan boord te krijgen: steun van de stakeholders.

Dirk Jan: “Net als in de realiteit moet je als leider schipperen: vooruitgang boeken én steun verwerven. Het draait om het maken van keuzes. In teams moet je dilemma’s het hoofd bieden en zo je boot over de woelige baren sturen. De simulator geeft na elke interventie een realistisch resultaat. Wil je te snel en kies je de spreekwoordelijke ‘Gorilla-interventie’, dan stuw je je boot flink vooruit, maar schieten de meeste stakeholders in de weerstand. Besluit je om hele potten thee te drinken met alle betrokkenen, dan zit iedereen lekker warm en eendrachtig bij elkaar, maar blijft de boot dobberen op dezelfde plek.”

Na elke ronde volgen er plenaire debriefings, waarin wordt gereflecteerd op de ervaren dilemma’s en doorgebroken inzichten. Over de keuzes en de effecten gaan de deelnemers dus in groepjes en plenair in gesprek. Allerlei thema’s kunnen aan bod komen. Van stakeholdermanagement tot karakteristieken van bepaalde veranderfases en van weerstand tot en met leiderschapsstijlen.

 

Engage!-filosofie

“Er zijn meerdere simulatiegames die we samen met SimXP inzetten”, zegt Raymond. “Voor samenwerken in teams, change-leiderschap en bijvoorbeeld rond veiligheidsbewustzijn. ActeeChange is heel waardevol voor verandertrajecten. Vooral bij de start. Om met z’n allen het gevoel te krijgen wat voor veranderwedstrijd het gaat worden. Dit spel van Dirk Jan is het enige dat ik ken waarmee je zo mooi onze Engage!-filosofie voor veranderavonturen kunt laten ervaren.”

> Lees meer over onze Engage!- filosofie

 

“Het ActeeChange-frame met generieke en bewezen verandermechanismen en -theorieën kun je laden met een maatwerkscenario”, aldus Dirk Jan. “Samen met Ami passen we het aan op de situatie bij de klant. Met levensechte dilemma’s, stakeholders uit de praktijk…  Zo hebben we bijvoorbeeld al een ‘safety awareness’ spelscenario ontwikkeld aan de hand van de Engage!-filosofie. Met een maatwerkcase kan er contextnabij nóg krachtiger en confronterender gespeeld en geleerd worden. ‘Real-life dilemma’s, real-world outcome’.”

“We zetten bijvoorbeeld alle formele en informele leiders bij elkaar”, vertelt Raymond, “zodat zij kunnen ervaren wat hun rol en verantwoordelijkheid zal zijn en wat ze daarbij kunnen tegenkomen.

 

Gezamenlijke taal

ActeeChange helpt iets ingewikkelds als een veranderproces te visualiseren. Dat het geleerde beklijft, blijkt uit het feit dat in veel organisaties situaties later nog regelmatig worden gebruikt: ‘Die boot is niet verder dan veld 8.’ Of als typering van het weerstandsniveau binnen de organisatie. Daarvan zijn er drie: cognitief (‘I don’t get it’), emotioneel (‘I don’t like it’) en de zwaarste: geen vertrouwen (‘I don’t like you’).

Raymond: “Alleen al het inzicht dat het niet zomaar weerstand is, maar welke drijfveren eronder zitten, maakt dat je een betere keuze kunt maken bij de interventie die nodig is. Als medewerkers de ActeeChange-termen en begrippen onderling blijven hanteren, geeft dat ook aan dat ze onderling met dezelfde definities werken. Ze ontwikkelen een gezamenlijke taal voor verandering en begrijpen elkaar beter.”

 

Het moet vooral ook leuk zijn

Serious games en simulaties hebben inmiddels hun waarde dubbel en dwars bewezen voor individuen en organisaties. “Wij maken er dankbaar gebruik van bij projecten”, vertelt Raymond. “Het begint ermee dat het leuk is: mensen doen er graag aan mee. Het zorgt voor afwisseling; het is weer eens wat anders dan praten. Een goede game is ook niet ingewikkeld om uit te leggen. Je kunt snel aan de slag. Ook in virtuele sessies.”

“Geïnspireerd door Dirk Jan en zijn collega’s hebben we onlangs ook een eigen spel hebben ontwikkeld: het Dilemma-spel. Om thema’s als veiligheid of integriteit met elkaar te bespreken. Welke dilemma’s kom je tegen en hoe ga je daarmee om? Het is vaak niet zwart of wit, maar grijs. Aan de hand van dat kaartspel komt dat goed aan het licht.”

“Vergeet ook het competitie-element niet”, zegt Dirk Jan tot slot. ”Het is uiteindelijk toch een spel. De inzet kan een zak M&M’s of een Ami-gadget zijn. Die wil iedereen winnen, maar nog belangrijker is dat je je baas kunt verslaan. Veilig, zonder dat het consequenties heeft. Hopelijk, haha. ‘Intelligent fun’ dus.”

 

Terug